زخم پای دیابتی چیست و چرا انقدر خطرناک است؟ - انوار بلاگ

در این مقاله قصد داریم درباره زخم پای دیابتی، عوامل ایجاد آن، روش های درمانی و زخم پا در بچه ها صحبت کنیم.

زخم پای دیابتی و درد پا

همه مبتلایان به دیابت ممکن است دچار زخم و درد پا شوند، اما مراقبت مناسب از پا می تواند به جلوگیری از بروز این عارضه دردآور، یاری کند. درمان زخم پای دیابتی و درد پا، بسته به علل آن ها فرق دارد. یک نکته خیلی مهم در خصوص این عارضه خطرناک وجود دارد که خود را ملزم دانستیم در همین ابتدا با شما در میان بگذاریم و آن هم این است که در صورت مبتلا بودن به دیابت، در خصوص هرگونه درد و ناراحتی پا، حتی اگر ناچیز باشد باید با پزشک خود صحبت کنید تا اطمینان حاصل کنید که این موضوع یک مشکل جدی نیست. زیرا زخم های آلوده و یا دردهای غیر عادی پا، در مبتلایان به این بیماری در صورت غفلت می توانند منجر به قطع عضو شوند.

علل درد و زخم پای دیابتی

زخم های دیابتی بیشتر به علت موارد زیر ایجاد می شوند:

• گردش خون ضعیف
• قند خون بالا و کنترل نشده
• آسیب های عصبی
• پاهای تحریک شده یا زخمی

در زیر به صورت مختصر به توضیح هرکدام از این عوامل می پردازیم:

1. گردش خون ضعیف

گردش خون ضعیف نوعی بیماری عروقی است که در آن خون به طور مؤثر به پاهای شما نمی رسد. با مراقبت و انجام کارهایی که پزشک متخصص به شما می گوید، گردش خون افزایش پیدا نموده و زخم ها بعد از دوره درمان، بهبود پیدا می نمایند.

2. پاهای تحریک شده یا زخمی

خشکی پوست در دیابت شایع است. در صورت بالا بودن قند خون، ممکن است پوست پاهای شما مستعد ترک خوردن باشند. بعلاوه عواملی مانند پوشیدن کفش نامناسب، پیاده روی طولانی مدت و ایستادن بیش از اندازه هم احتمال ترک خورن پوست پا را بیشتر می نماید. این ترک ها ممکن است منجر به ایجاد کالوس و زخم های دارای خونریزی شوند. (کالوس: ضخیم شدگی موضعی در لایه رویی پوست است که اساسا در اطراف زخم هایی که در کف پا، وسط پا و یا سطوح اطراف پا هستند به وجود می آید.)

3. قند خون کنترل نشده

سطح بالای گلوکز یا قند خون می تواند فرایند بهبود زخم پای آلوده را کند کند؛ بنابراین مدیریت و کنترل بهتر قند خون بسیار مهم است. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 معمولاً مراحل درمان سخت تر و طولانی تری را در صورت دچار شدن به این زخم ها تجربه می نمایند.

4. آسیب عصبی

آسیب عصبی یک اثر طولانی مدت است و حتی می تواند منجر به احساس بی حسی در پاهای شما گردد. اعصاب آسیب دیده در ابتدا می توانند احساس سوزش و درد داشته باشند؛ بنابراین باعث کاهش حساسیت شما به درد پا شده و منجر به ایجاد زخم های بدون درد می گردد که نسبت به زخم هایی که درد ایجاد می نمایند خطرناک تر هستند؛ زیرا به علت نداشتن درد، اغلب به آن ها توجه نشده و در صورت توسعه یافتن، کل بافت قسمت آسیب دیده را از بین برده و قطعی عضو را به همراه دارد.

مراحل ایجاد زخم پای دیابتی

در طی پیشرفت زخم پای دیابت تغییراتی در پوست پا ایجاد می گردد که شامل مراحل زیر است:

1. پوست قرمز و نرم شده و این قرمزی پوست با لمس کردن یا فشار کم از بین می رود.
2. التهاب و سفتی بافت زیرین پوست نمایان می گردد.
3. پوست اطراف زخم از بین رفته، چربی ایجاد شده و پوست دچار نکروز می گردد.
4. چربی های زیر پوستی از بین می فرایند.
5. در اطراف این عضلات، بافت نکروزی افزایش می یابد.
6. کورتکس استخوان دچار آسیب شده و موجب ایجاد استئومیلیت می گردد. (عفونت استخوان)
7. در مرحله آخر التهاب مفصل عفونی شده و عفونت عضلات و ارگان ها مشاهده می گردد.

علائم زخم پای دیابتی

یکی از اولین نشانه های زخم پای دیابتی خون ریزی های خفیف کف پاست، که ممکن است جوراب شما را لکه دار کند یا به بیرون از آن درز کند. بعلاوه موارد زیر از یک یا هر دو پا هم از علائم اولیه این نوع زخم ها هستند.

• تورم غیرمعمول
• سوزش
• قرمزی و بوی نامطبوع که با شست وشو رفع نگردد

بارزترین علامت زخم جدی پا، ایجاد بافت سیاه (به نام ایچار) است که در اطراف زخم اولیه به وجود می آید. این پدیده به علت عدم وجود جریان خون سالم در نواحی اطراف زخم شکل می گیرد. حالت قوی تر این بافت سیاه گانگرن نام دارد که به طور جزئی یا کامل می تواند به مرگ بافت ناشی از عفونت منجر گردد و تمام محیط اطراف زخم را درگیر کند. در این حالت، ترشحات بدبو، درد و بی حسی برای فرد ایجاد می گردد.

نکته حائز اهمیت: علائم زخم پا همواره مشهود نیست. بعضی اوقات، تا زمانی که زخم آلوده و عفونی نگردد، حتی علائم زخم هم مشاهده نخواهد شد. در حالی که بافت ها از داخل در حال تخریب هستند. بنابراین در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگی در پوست، به خصوص اگر رنگ پوست مایل به سیاه گردد و یا درد در ناحیه انگشتان پا ایجاد گردد، باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.

درجه بندی زخم دیابتی

• 0: بدون زخم اما در معرض خطر واقع شده است.
• 1: زخم وجود دارد اما عفونت ندارد.
• 2: زخم عمیق است و در معرض مفاصل و تاندون ها واقع شده است.
• 3: زخم ها گسترده هستند یا دچار آبسه های عفونی شده اند.

خوشبختانه در صورت تشخیص سریع، پزشک با تجویز مناسب، این عارضه را درمان خواهد نمود و خطرهای جدی تر مثل نقص عضو شما را تهدید نمی نماید.

عوامل خطر زخم پای دیابتی

همان طور که گفتیم، همه مبتلایان به دیابت در معرض خطر زخم های پا هستند، اما در هر فردی می تواند علل خاص خودش را داشته باشد. به اسم مثال، در زیر بعضی از عوامل ایجادنماینده یا تشدید نماینده زخم پا آورده شده است:

• کفش نامناسب یا ضعیف نسبت به استانداردهای معین
• بهداشت ضعیف (عدم شستشوی منظم یا کامل)
• کوتاه کردن نادرست ناخن های پا
• مصرف الکل بیش از اندازه
• بیماری چشمی ناشی از دیابت
• بیماری های قلبی
• بیماری های کلیوی
• چاقی
• مصرف دخانیات (زیرا گردش خون را بسیار کاهش می دهد.)

روش های درمان زخم پای دیابتی

به طور کلی برای جلوگیری از درد و زخم، افراد دیابتی باید پاهای خود را به اندازه مناسب در حالت استراحت مطلق قرار داده و هیچ فشاری روی آن ایجاد ننمایند. به این حالت تخلیه بار گفته می گردد و برای همه انواع زخم های پای دیابتی مفید است. فشار ایجاد شده به علت راه رفتن می تواند عفونت را بدتر نموده و زخم را توسعه دهد. بعلاوه در افرادی که اضافه وزن دارند، فشار اضافی علت درد مداوم پا است.

اما روش های درمانی بسیار متفاوتی برای این عارضه وجود دارد که در زیر به توضیح مهم ترین آن ها می پردازیم:

1. درمان های پزشکی و تخصصی

• کفش مخصوص (باعث می گردد فشار روی پاهایتان کمتر گردد و به درمان سریع تر زخم ها یاری می نماید.)
• بریدن پوست های اضافی
• از بین بردن عفونت هایی که در مرحله بعد به زخم های عمیق تبدیل می شوند.

نکته مهم: عفونت یک عارضه جدی در این زخم های دردناک است و احتیاج به درمان فوری دارد. همه عفونت ها به یک روش، درمان نمی شوند. برای درمان هر عفونت، ممکن است، اندازهی از بافت اطراف زخم به صورت نمونه به آزمایشگاه فرستاده گردد تا معین گردد که کدام آنتی بیوتیک به درمان زخم شما یاری می نماید. اگر پزشک شما به عفونت جدی مشکوک گردد که عمیق شده و تا نزدیک استخوان پیش رفته است، برای تجویز بهتر و از بین بردن علائم عفونت استخوانی، گرفتن عکس رادیولوژی با پرتو ایکس را تجویز می نماید.

داروهای تجویزی برای زخم پای دیابتی

در صورت پیشرفت عفونت حتی بعد از درمان های پیشگیرانه یا ضد فشار، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک ها، ضد پلاکت ها یا داروهای ضد لخته خون را برای معالجه زخم شما تجویز کند. بسیاری از این آنتی بیوتیک ها به استافیلوکوکوس اورئوس حمله می نمایند. استافیلوکوکوس اورئوس نام باکتری هایی است که به علت عفونت های استافی (یک نوع عفونت در بدن) شناخته می شوند، که به طور معمول در روده شما رشد می نمایند.

در هنگام درمان دقت داشته باشید که تمامی شرایط فیزیکی خود را صادقانه به پزشک بگویید، زیرا این باکتری ها می تواند برای شما مسائل کبدی و یا حتی سرطانی مثل ویرس HIV را به وجود آورد. به همین علت مصرف صحیح و کامل آنتی بیوتیک های تجویز شده بسیار حائز اهمیت است.

2. درمان های خانگی زخم پای دیابتی

روش های بسیار زیاد و بعلاوه آسانی برای مراقبت صحیح در بیماران دیابتی وجود دارد که افراد را از ایجاد این زخم های ناراحت نماینده نجات می دهد. در زیر به بعضی از این روش های کاربردی اشاره شده است:

• حمام پا به صورت منظم و کامل
• استفاده از مواد ضدعفونی نماینده پوست در اطراف زخم
• خشک نگه داشتن زخم با تجدید مکرر پانسمان روی زخم
• استفاده از مکمل حاوی آلژینات های کلسیم برای مهار رشد باکتری های سایپرز در بافت پوست و جلوگیری از ایجاد عفونت

3. درمان های بدون نسخه

در کنار درمان های تخصصی پزشک معالج، بعضی از درمان های بدون نسخه به وسیله خود فرد، مانند موارد زیر می تواند به بهبود سریع تر این زخم ها یاری کند:

• کرم سولفادیازین
• ژل یا محلول های پلی هگزامتیلن بنگانوئید (PHMB)
• پوویدون یا cadexomer
• عسل پزشکی به شکل پماد یا ژل

4. روش های جراحی

اگر زخم های شما عمیق باشد یا بافت داخلی را به طور کامل از بین برده باشد، پزشک ممکن است توصیه کند که برای بهبود زخم های خود باید جراحی شوید. یک جراح می تواند با اصلاح کردن استخوان یا از بین بردن ناهنجاری های پا از جمله ناهنجاری هایی به نام همبرت، به کاهش فشار اطراف زخم شما یاری کند و آن را بهبود بخشد.

در صورت مراقبت صحیح و انجام توصیه های ابتدایی پزشک، به احتمال زیاد احتیاجی به عمل جراحی برای بهبود زخم ندارید. اما اگر هیچ راه درمانی دیگر نتواند به زخم شما یاری کند تا عفونت را بهبود بخشد یا زخم شما پیشرفت کند، جراحی می تواند از بدتر شدن زخم شما که منجر به قطع عضو می گردد، جلوگیری کند.

جلوگیری از مسائل زخم پای دیابتی

پیشنهاد می گردد افراد دیابتی به طور مرتب قند خون خود را با دستگاه های موجود در بازار چک نمایند، زیرا در هنگام پایداری قند خون احتمال بروز عوارض دیابت بسیار پایین است. بعلاوه می توانید با روش های پیشگیری مناسب از مسائل این زخم های ناراحت نماینده جلوگیری کنید. در زیر به بعضی از برترین روش ها برای این کار اشاره شده است:

• هر روز پاهای خود را بشویید.
• پس از شستشو به خوبی آن ها را خشک کنید.
• از مرطوب نماینده مناسب برای پا بهره ببرید.
• ناخن های پا را به اندازه کافی کوتاه نموده و بیش از اندازه آ ن ها را کوتاه نکنید.
• جوراب های خود را مرتباً عوض کنید.
• در صورت مشاهده کالوس به پزشک مراجعه نموده تا با جراحی آن را برایتان بردارد.
• از کفش مناسب بهره ببرید.

زخم پا بعد از معالجه بهبود می یابد. اگر مجدداً زخم در ناحیه تشدید گردد، ممکن است بافت پوستی دوباره آلوده شده و درمان آن سخت تر گردد؛ بنابراین پزشک ممکن است توصیه کند که از کفش های دیابتی بهره ببرید تا از بازگشت زخم جلوگیری گردد.

چه زمانی باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کنید؟

اگر در قسمتی از پا یا انگشتان پایتان احساس بی حسی کردید و در کنار آن بافت پوست آغاز به سیاه شدن کرد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید، تا به سرعت درمان را آغاز نموده و از ایجاد عفونت جلوگیری کنید. در صورت عدم درمان سریع، زخم ها می توانند باعث ایجاد آبسه شوند و بعلاوه در قسمت های دیگر روی پاها پخش شوند. در این مرحله، دیگر به آسانی زخم ها درمان نشده و فقط با جراحی، قطع عضو یا جایگزینی پوست از دست رفته به وسیله جایگزین های مصنوعی پوست (جراحی پلاستیکی) قابل درمان هستند.

زخم پای دیابتی در بچه ها

زخم پا در بچه ها کمتر رایج است و به ندرت اتفاق می افتد. اما درمان این زخم ها در بچه ها کمی دشوارتر و طولانی تر است. زیرا آن ها خودشان نمی توانند به خوبی از زخم ها مراقبت نموده و بعلاوه به علت میل به بازی و جنب و جوش بیشتر فشار بیشتری روی پای خود می آورند.

مراقبت صحیح از زخم در بچه ها، برای پیشگیری از عفونت و خطرات جدی بعدی و بعلاوه پیشگیری از ماندن جای زخم روی پوست بسیار اهمیت دارد. از طرفی زخم های متفاوتی برای بچه ها ایجاد می گردد که نوع پانسمان کردن و درمانشان کاملا با هم فرق دارد؛ پس شما به اسم یک بزرگتر، باید کاملا به دستورات پزشک و پرستار تا بهبودی کامل زخم عمل کنید.

سخن آخر

در صورت بروز هرگونه علائم این زخم های ناخوشایند و اقدام سریع برای درمان، می توانید به راحتی و بدون خطر قطع عضو آن ها را درمان کنید. نکته ای که حائز اهمیت است پیشرفت زخم های زیر پوستی است که تنها علامت آن درد بوده و هیچ زخمی مشاهده نمی گردد؛ بعلاوه زمانی که پا بی حس شده و تنها تغییر رنگ مشاهده می گردد هم یک زنگ خطر است. رژیم غذایی مناسب و داشتن وزن ایده ال هم به جلوگیری و درمان این زخم ها یاری بسیار زیادی می نماید. برای ما در پایین همین صفحه بنویسید چه تجربه ای درباره زخم پای دیابتی دارید و چگونه آن را درمان نموده اید؟ منتظر نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم!

شما می توانید در سایت خبرنگاران با 9 گیاه برای درمان دیابت به روش سنتی هم آشنا شوید!

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت